Rusiya rublunu bahalaşdıra və ya ucuzlaşdıra biləcək amillər - SİYAHI
![Rusiya rublunu bahalaşdıra və ya ucuzlaşdıra biləcək amillər - SİYAHI](/storage/thumbnail/cover/cdn/2023/dekabr/14/rubl-dollar.jpg)
2023-cü ildə Rusiya valyutası dollar qarşısında 102 rubla qədər zəifləmişdi: bir dollar üçün 102 rubl zirvəsi iki dəfə - avqust və oktyabr aylarında müşahidə olunub. Bununla belə, oktyabr-noyabr aylarında məzənnə 87,7 rubla qədər düşmüşdü. Hazırda Dollar/Rubl məzənnəsi 89 rubl səviyyələrindədir.
Bəs 2023-cü ilin sonu, 2024-cü ildə rublu hansı amillər bahalaşdıra və ya ucuzlaşdıra bilər? Marja.az rubla təsir edə biləcək amilləri təqdim edir.
Rublu bahalaşdıra biləcək amillər:
- Xarici valyuta gəlirlərinin bir hissəsinin ixracatçılar tərəfindən məcburi repatriasiyası (ölkəyə gətirilməsi) və satışı (Rusiya Prezidentinin 2023-cü il oktyabr tarixli fərmanı). Bu tədbir daxili bazarda valyuta təklifini artırır.
- 2024-cü ilin yanvar ayından Milli Rifah Fondu ilə əməliyyatlar çərçivəsində Rusiya Mərkəzi Bankı tərəfindən valyuta satışı. Proqnozlara görə, Mərkəzi Bank ildə 1,3-4,2 trilyon rubl məbləğində xarici valyuta satacaq.
- Rusiya iqtisadiyyatının bərpası. 2024-cü ildə Rusiya iqtisadiyyatının 2022-ci il böhranından çıxmağa davam edəcəyi gözlənilir. Bu, rublun təməlini gücləndirəcək. Belə ki, Mərkəzi Bank 2026-cı ildə ÜDM artımını 1,5-2,5% səviyyəsində proqnozlaşdırır.
- İdxalın sabitləşməsi və ya azalması. Milli valyutanın ucuzlaşması Rusiya şirkətləri üçün idxalı bahalaşdırır, eyni məhsullar üçün daha çox rubl ödəməli olurlar.
Rublu ucuzlaşdıra biləcək amillər:
- İdxalın artması, ixracın isə azalması. 2023-cü ildə Rusiyanın ticarət profisitinin bir il əvvəlki 229,3 milyard dollardan 72,6 milyard dollara qədər azalması. İdxalın artması xarici valyutaya tələbi artırır, ixracın azalması isə valyuta gəlirlərinin satışını azaldır; hər iki amil rublun məzənnəsinə mənfi təsir göstərir.
- Rusiyada ticarət və hesablaşmaların valyuta strukturunda dəyişikliklər. Dollarla əməliyyatların payı azalıb, yuan və rupi ilə artıb. 2023-cü ilin iyul ayında Rusiyanın "zəhərli" valyutalarda ixrac gəlirlərinin xüsusi çəkisi 28%-dən, idxal ödənişlərində isə 31%-dən az olub. Rusiya-Çin ticarət dövriyyəsində yuanın payı 75%-ə, digər ölkələrlə ticarətdə isə 25%-ə çatıb. Hindistan Rusiya neftini rupi ilə alır. Rusiya yuan və rupi ilə ilə ixrac etdiyindən, ölkəyə daxil olan dollar və avro kütləsini azalır.
- Rusiya ixracatçıları tərəfindən ixrac gəlirlərinin məcburi satışı ilə bağlı fərmanın 2024-cü ildə ləğv edilməsi ehtimalı var. Bu, valyuta təklifini azaldacaq.
- Əhalidən xarici valyutaya yüksək tələbat (bəzən ajiotaj alışları, turist səfərləri və s.).
- Yüksək inflyasiya. 4%-lik hədəfə qarşı 2023-cü ildə illik inflyasiya 7,50%-ə yüksəlib. Mal və xidmətlərin qiymətlərinin yüksək artımı ilə milli valyuta digər valyutalara nisbətən ucuzlaşır. Ölkədə hərbi-sənaye kompleksimüəssisələrində nağd ödənişlərin və istehlak kreditlərinin artması rubla mənfi təsir edir.
- Rusiya Federasiyasının büdcə kəsiri. 2023-cü ilin doqquz ayında kəsir 1,451 trilyon rubl təşkil edib, bu da 2022-ci illə müqayisədə 9,7% çoxdur. 2023-cü ildə büdcə kəsirinin ÜDM-in 1%-dən çox olacağı gözlənilir.
Digər amillər və proqnoz
Qeyd etmək vacibdir ki, Rusiya kimi iqtisadiyyatlarda (təbii sərvətlərin ixracından asılı, dövlətin yüksək səviyyədə iştirakı) ölkədə ixracatçılar, idxalçılar və büdcə arasında maraqların paritetini qorumaq üçün nəzərdə tutulan siyasi qərarlar da milli valyutanın məzənnəsinə həlledici təsir göstərir.
Rublun məzənnəsinin ucuzlaşması ixracatçılar üçün faydalıdır, çünki rubl xərclərinin xarici valyuta ekvivalentində gəlirə nisbətini azaldır. Eyni zamanda, bu, dövlət büdcəsini doldurur, çünki ixracatçılar vergiləri rublla ödəyirlər. Nəticə etibarilə, valyuta (dolar, avro və s.) nə qədər baha olarsa, rubl gəliri və vergi endirimlərinin məbləği bir o qədər çox olar. Rusiya büdcəsinin kəsiri kontekstində maliyyə orqanları kəsiri örtmək və sosial öhdəlikləri yerinə yetirmək üçün bir vasitə kimi rublun dəyərdən düşməsində maraqlıdırlar.
Digər tərəfdən, idxalçılar rublun məzənnəsinin aşağı olmasından əziyyət çəkirlər, xüsusən də gəliri əsasən milli valyuta ilə əldə edənlər. Yerli şirkətlərin avadanlıq, xammal və materialların alınması üçün xərcləri kəskin şəkildə artır. Eyni zamanda, Rusiya rəhbərliyinin 2023-2024-cü illərdə hərbi və sənaye potensialının yaradılması ilə bağlı mümkün planları ilə əlaqədar olaraq, xarici texnika və komponentlərin alınmasının artırılması ehtimalı var.
Maliyyə orqanlarının nöqteyi-nəzərindən məzənnə iki tərəfli qılıncdır və bununla bağlı heç bir qərar ideal deyil. Əsas sual, cavabı gələn ildə rublun dinamikasını müəyyən edə bilər: hakimiyyət nəyə üstünlük verəcək?
Daha münasib qiymətlərə avadanlıq almaları üçün yerli istehsalı dəstəkləməyə, yoxsa büdcəni doldurmaq üçün xammal ixracatçılarını dəstəkləməyə?
Son qərarların təhlili göstərir ki, 2024-cü ilin ortalarına qədər Ruisya rəhbərliyi çox güman ki, rublu bahalaşdırmaqla idxalçıları, o cümlədən istehsalçıları dəstəkləməkdə maraqlı olacaq. Buna görə də, 2024-cü ilin ikinci rübünə qədər rublun bir dollar üçün 70-75 rubl səviyyələrinədək möhkəmlənəcəyini gözlənilir.
Bununla belə, ortamüddətli perspektivdə zəif rubl büdcə kəsirini cilovlamağa, sosial öhdəlikləri yerinə yetirməyə kömək edəcək və neft və qaz gəlirlərinin mümkün azalması halında iqtisadi bufer rolunu oynayacaq. Buna görə də, ikinci rübdə və 2024-cü ilin sonuna qədər ən çox ehtimal olunan ssenari rublun bir dollar üçün 120-140 səviyyəsinə qədər zəifləməsidir.
Müştərilərin xəbərləri
SON XƏBƏRLƏR
- 1 ay sonra
- 4 saat əvvəl
- 4 saat əvvəl
-
-
4 saat əvvəl
Avropanın ən böyük günəş elektrik stansiyası istifadəyə verilib
- 4 saat əvvəl
- 5 saat əvvəl
-
1 gün əvvəl
"Türk İnvestisiya Fondu vasitəsilə bir çox sahələrdə birgə layihələrə sərmayə qoyulacaqdır"
- 1 gün əvvəl
-
1 gün əvvəl
"Bakı Taxıl" şirkəti 12 milyonluq satışa qarşı 324 min manat xalis mənfəət açıqladı
-
1 gün əvvəl
Pezeşkian İranda keçirilən prezident seçkilərində qalib gəlib
-
1 gün əvvəl
Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayev Azərbaycana səfərə gəlib
- 2 gün əvvəl
![AzVak-da paylaşılan iş elanlarına 10 minlərlə baxış olur](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2024/may/03/Azerbaycanda_vakansiyalar.png)
AzVak-da paylaşılan iş elanlarına 10 minlərlə baxış olur
![Almaniyanın 2025-ci il üçün büdcəsi 481 milyard avro olacaq](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2022/iyun/06/avro-pul.jpg)
Almaniyanın 2025-ci il üçün büdcəsi 481 milyard avro olacaq
!["ABŞ neft qiymətlərinin artması qorxusuna görə Rusiya tankerlərinə qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etmir"](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2024/iyul/07/nefttankeri.jpeg)
"ABŞ neft qiymətlərinin artması qorxusuna görə Rusiya tankerlərinə qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etmir"
![Cubics Rəqəmsal Həlləri ilə səmərəli yay tətili](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2024/iyun/29/1561b7d8-08ad-475a-9e73-c47aca34a829.jpeg)
Cubics Rəqəmsal Həlləri ilə səmərəli yay tətili
!["Türk İnvestisiya Fondu vasitəsilə bir çox sahələrdə birgə layihələrə sərmayə qoyulacaqdır"](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2024/iyul/07/aliyev-.jpg)
"Türk İnvestisiya Fondu vasitəsilə bir çox sahələrdə birgə layihələrə sərmayə qoyulacaqdır"
!["Bakı Taxıl" şirkəti 12 milyonluq satışa qarşı 324 min manat xalis mənfəət açıqladı](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2024/iyul/07/bakıtaxıl.jpeg)
"Bakı Taxıl" şirkəti 12 milyonluq satışa qarşı 324 min manat xalis mənfəət açıqladı
![Pezeşkian İranda keçirilən prezident seçkilərində qalib gəlib](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2024/iyul/07/pezeskian.jpg)
Pezeşkian İranda keçirilən prezident seçkilərində qalib gəlib
Ən çox oxunanlar
![Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayev Azərbaycana səfərə gəlib](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2024/iyul/07/tokaev.jpg)
Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayev Azərbaycana səfərə gəlib
![“Naxçıvanpoçt”ın direktoru vəzifəsindən azad olunub](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2024/iyul/05/naxcivanpoct.jpg)
“Naxçıvanpoçt”ın direktoru vəzifəsindən azad olunub
![Azərbaycanda sığortalanmış əkinlərin sahəsi 1,5 dəfə, fermerlərə sığorta ödənişləri 2 dəfədən çox artıb](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2024/iyul/05/ekin-sigorta.jpg)
Azərbaycanda sığortalanmış əkinlərin sahəsi 1,5 dəfə, fermerlərə sığorta ödənişləri 2 dəfədən çox artıb
![Dolların bazar ertəsinə olan rəsmi məzənnəsi](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2023/dekabr/21/zencir-dollar1212028006-612x612.jpg)
Dolların bazar ertəsinə olan rəsmi məzənnəsi
![BYD Türkiyəyə 1 milyard dollar sərmayə yatıracaq, zavodunu quracaq](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2024/iyul/05/byd.jpg)
BYD Türkiyəyə 1 milyard dollar sərmayə yatıracaq, zavodunu quracaq
![ABŞ-da məşğulluq artımı proqnozu üstələyib](/storage/thumbnail/thumbnail/cdn/2024/iyul/05/abs.jpg)